Gỡ ‘rào cản’ kho bãi để đường sắt liên vận quốc tế tăng trưởng nhanh

Sản lượng vận tải liên vận tăng trưởng nhanh

Trong thời gian vừa qua, tại ga Đồng Đăng, các đoàn tàu liên vận quốc tế vẫn qua lại thông suốt 10 chuyến/ngày trong khi các cửa khẩu đường bộ tại Lạng Sơn ùn ứ hàng nghìn xe container xuất khẩu hàng do phía Trung Quốc siết chặt các biện pháp phòng dịch COVID-19.

Ông Vũ Anh Minh, Chủ tịch Hội đồng thành viên Tổng công ty Đường sắt Việt Nam (VNR) cho hay vận tải hàng hóa liên vận qua cửa khẩu đường sắt là hàng chính ngạch, Việt Nam-Trung Quốc đã có quy trình chạy tàu trong điều kiện phòng dịch chặt chẽ nên dù dịch diễn biến phức tạp cũng không bị ảnh hưởng.

Theo ông Minh, vận tải đường sắt liên vận quốc tế có các tuyến giữa Việt Nam-Trung Quốc và vận tải liên vận thông qua Trung Quốc để sang châu Âu. Trong đó sản lượng hàng hóa tập trung chủ yếu biên giới giữa Việt Nam-Trung Quốc nhiều hơn thông qua Đồng Đăng (Lạng Sơn), Lào Cai; vận tải liên vận container, hàng rời tập trung ở cửa khẩu ga Đồng Đăng.

“Sản lượng vận tải đường sắt liên vận quốc tế 3 tháng đầu năm nay tăng trên 30% so với cùng kỳ 2021 và xu hướng thời gian tới tiếp tục tăng cao. Có được điều này là do ngay từ năm 2019 VNR đã xác định vận tải hàng hóa sẽ tăng năng lực do còn có dư địa. Cuối năm 2021 vận tải hàng hóa là phương thức chủ đạo cho vận tải đường sắt,” Chủ tịch VNR khẳng định.

Là đơn vị chuyên cung cấp dịch vụ tàu liên vận đi châu Âu, đại diện Công ty cổ phần Vận tải và Thương mại đường sắt (RATRACO-VNR) cho biết hàng xuất nhập khẩu vận chuyển bằng đường sắt qua cửa khẩu ga Đồng Đăng thời gian qua tăng trưởng khoảng nhanh. Hiện ngoài một số mặt hàng chính xuất đi Trung Quốc, châu Âu là quặng, điện tử, dệt may, nội thất, có thêm các mặt khác như tinh bột sắn, than ép từ đốt sơ dừa và các mặt hàng quá cảnh từ Lào, Thái Lan.

“Vận tải hàng bằng đường sắt liên vận quốc tế phát triển sẽ thúc đẩy hàng từ miền Nam, miền Trung, kể cả hàng quá cảnh các nước ASEAN đi bằng đường sắt nội địa, tiếp chuyển tàu liên vận quốc tế. Ngoài thu cước tàu chạy trên đường sắt, doanh nghiệp vận tải, logistics còn thu được từ cung cấp các dịch vụ gia tăng cho khách hàng như làm thủ tục hải quan, kho bãi, bốc xếp và vận chuyển đường ngắn bằng đường bộ từ kho đến ga, doanh nghiệp xuất khẩu cũng giảm chi phí,” đại diện RATRACO nhìn nhận.

Đưa ra giải pháp trước mắt, VNR sẽ tiếp tục tập trung các giải pháp đẩy mạnh vận tải hàng hóa như rút ngắn thời gian quay vòng toa xe, kêu gọi xã hội hóa đầu tư toa xe hàng; kiến nghị các cơ quan có thẩm quyền bố trí vốn cũng như chủ động tìm kiếm nguồn vốn đầu tư kho ga, bãi hàng, đẩy mạnh logistics…; tiếp tục siết chặt các giải pháp kiểm soát và giảm chi phí.

Để tăng cao hơn nữa về vận tải hàng hóa, tại Nghị quyết 25/NQ-CP ngày 7/3/2022, Chính phủ chỉ đạo Bộ Giao thông Vận tải và VNR xây dựng phương án về việc xây dựng phương án nâng cao năng lực, sản lượng vận tải đường sắt liên vận quốc tế, phục vụ xuất nhập khẩu hàng hóa, trong đó có mở rộng, nâng cấp hạ tầng ga.

Sớm đầu tư kho, bãi ga tiêu chuẩn

Nói về hạn chế, ông Minh cho hay cơ sở hạ tầng, năng lực kho bãi các ga hiện nay rất yếu, không đáp ứng được yêu cầu. Mặt khác hiện chỉ có các ga Đồng Đăng, Lào Cai, Yên Viên, Hải Phòng có tổ chức thực hiện thông quan hàng hóa xuất nhập khẩu (có hải quan) nên khi khối lượng tăng, lại tập trung ở ga Đồng Đăng, Yên Viên dẫn đến ách tắc.

“Kho bãi ga của đường sắt không đủ tiêu chuẩn, phương tiện xếp dỡ hạn chế rất nhiều. Các nhà ga, kho bài là tài sản của Nhà nước đầu tư, trong khi chi phí duy tu bảo trì chỉ đáp ứng 30-40% lại tập trung vào kết cấu chạy tàu đảm bảo chạy tàu nên kinh phí đầu tư khác gần như là không có,” vị Chủ tịch VNR thừa nhận.

[Đường sắt tổ chức đoàn tàu container chạy thẳng Đà Nẵng đi châu Âu]

Vì vậy, vừa qua, VNR đã kiến nghị Bộ Giao thông Vận tải xem xét đầu tư nâng cấp kho, bãi tiêu chuẩn để vận chuyển hàng xuất nhập khẩu như bãi container, làm thủ tục hải quan, phục vụ vận tải hàng hóa trên toàn mạng lưới. Trước mắt cần sớm triển khai thực hiện cải tạo, mở rộng, nâng cấp các ga Sóng Thần, Diêu Trì, Kim Liên, Vinh, Đồng Đăng, Đông Anh, Kép, đưa các ga thành đầu mối tập kết hàng hóa, container lớn, lập tàu liên vận quốc tế.

Ngành đường sắt chuyển hướng sang ưu tiên vận chuyển hàng hóa nhằm đem lại doanh thu trước ảnh hưởng của dịch COVID-19 đến lượng khách đi tàu giảm sâu.

Cùng đó, Bộ Giao thông Vận tải sớm xem xét bổ sung ga Kép (tại thị trấn Kép, huyện Lạng Giang, tỉnh Bắc Giang) là ga liên vận quốc tế, giúp giải tỏa ách tắc hàng hóa tại biên giới và 2 ga liên vận quốc tế hiện có trên tuyến là Yên Viên và Đồng Đăng.

“VNR đề xuất trong đề án quản lý khai thác kết cấu hạ tầng đường sắt giao lại các ga cho Tổng công ty Đường sắt theo hình thức tăng vốn để đơn vị thuận lợi, chủ động khai thác nguồn lực, đúng mục đích kinh doanh. Các khu ga được đầu tư hấp dẫn sẽ thu hút được vào phương tiện xếp dỡ, phương tiện vận tải, từ đó mang lại thặng dư và dành nguồn lực đó đầu tư các khu ga khác, trong khi nếu chờ ngân sách thì rất lâu,” ông Minh phân tích thêm.

Ông Minh chia sẻ hiện Bộ Giao thông Vận tải đang chủ trì, hoàn thiện đề án trên và sớm trình Chính phủ. Trong trường hợp đề án được phê duyệt, cùng với việc cải tạo nâng cấp hạ tầng các khu ga, Chủ tịch VNR tin tưởng năng lực tăng vận tải đường sắt liên vận quốc tế sẽ tăng lên đáng kể./.